Zgorzel zęba – przyczyny, objawy, leczenie chorej miazgi

Zgorzel zęba to choroba miazgi zęba, która uległa wtórnemu zakażeniu bakteryjnemu. Etiologia zjawiska nie jest jednoznaczna. Rozpad tkanki znajdującej się w jamie zęba powoduje wiele przyczyn. Zgorzel zęba należy bezwzględnie leczyć, ponieważ powikłania mogą być niebezpieczne dla zdrowia.

Czym jest i jak wygląda zgorzel zęba?

Zgorzel zęba to stan, w przebiegu którego dochodzi do wtórnej infekcji miazgi, czyli tkanki wypełniającej od wewnątrz ząb. Na skutek kolonizacji bakterii beztlenowych i gromadzenia się produktów ich rozpadu, m.in. amoniaku i siarczanu, miazga ulega gnilnemu rozpadowi i zmienia swój charakter na brunatną masę, wydzielającą nieprzyjemny zapach. Ponadto traci swoją naturalną konsystencję i przekształca się w płynną substancję, która działa drażniąco i może powodować odczyny zapalne nie tylko w tkankach zęba, ale i w odległych częściach ciała.

Zgorzel zęba może być całkowita i obejmować wszystkie kanały wraz z całą przestrzenią jamy zęba i miazgi, bądź być częściowa i rozwijać się tylko w konkretnym miejscu zęba. Patologiczna zmiana najczęściej powstaje w wyniku postępującej choroby próchnicowej, w przebiegu której dochodzi do niszczenia zmineralizowanych tkanek zęba przez bakterie i wydzielane przez nich kwasy oraz inne toksyczne związki chemiczne. Stopień zaawansowania ubytku próchnicznego często warunkuje rokowania, co do powstania zgorzeli zęba i jej wyleczenia. Szybka interwencja stomatologiczna, polegająca na usunięciu czynników drażniących oraz opracowaniu i zabezpieczeniu zęba, pozwala zapobiec postępowi patologicznych zmian.

Zgorzel zęba może pojawić się również na skutek nieprawidłowo przeprowadzonego leczenia dentystycznego, najczęściej w wyniku niedokładnego wyczyszczenia zmian próchniczych czy zapalnych miazgi przed zamknięciem zęba. Zgorzel po leczeniu kanałowym może wystąpić szczególnie po zabiegu u mniej doświadczonego stomatologa lub tego, który pracuje bez odpowiednich narzędzi optycznych, ułatwiających dokładne przeprowadzenie endodoncji, jak mikroskop.

Zgorzel zęba – objawy

Zgorzel zęba najczęściej wiąże się z nieprzyjemnymi dolegliwościami o charakterze miejscowym i ogólnym. Dotyczy to szczególnie postaci zamkniętej, w przebiegu której z różnych przyczyn jama zęba została zamknięta, np. na skutek zalegających resztek pokarmowych. Zgorzel gazowa zęba sprzyja narastaniu ciśnienia w komorze, co prowokuje uciążliwy ból zarówno spoczynkowy, jak i podczas gryzienia czy żucia, a nierzadko dodatkowo promieniujący w kierunku ucha lub skroni po zajętej stronie. Chory ząb przybiera również ciemną barwę i znacznie wyróżnia się na tle reszty uzębienia. Zgorzel zęba jednak nie zawsze wiąże się z miejscowym dyskomfortem, bólem i uczuciem pulsowania. Najczęściej bezobjawowo pod kątem doznań somatycznych przebiega zgorzel otwarta, w której obecne ujście z jamy zęba umożliwia zepsutej miazdze swobodny odpływ. Tego typu zmiany powodują nieestetycznie wyglądające, widoczne z zewnątrz brunatne wypełnienie. Bez względu na rodzaj zgorzeli, chory ząb wydziela dodatkowo przykry zapach i stanowi przyczynę nieprzyjemnego posmaku w ustach. Ponadto, pacjenci skarżą się na uczucie wysadzania i rozpierania zęba w dziąśle, podwyższoną temperaturę ogólną ciała i złe samopoczucie. Zgorzel na zdjęciu RTG manifestuje się jako rozległe przejaśnienie w miejscu zajętej miazgi.

Jak leczyć zgorzel zęba?

Zgorzel po wyrwaniu zęba całkowicie ustępuje, jednak to ostateczne rozwiązanie problemu i często wymaga zastosowania dodatkowych zabiegów estetycznych, uzupełniających powstały po ekstrakcji zęba ubytek w uzębieniu. Z kolei na zgorzel zęba antybiotyki nie są wystarczająco skuteczne, choć farmakoterapia jest przewidziana w przebiegu całego wieloetapowego procesu leczenia. Po odpowiedniej diagnostyce i rozpoznaniu rozległości zmian, stomatolog najczęściej decyduje się na antyseptyczne leczenie kanałowe, zwane potocznie zatruciem zęba. Zabieg pozwala zatrzymać proces namnażania się chorobotwórczych bakterii i znacznie ogranicza postęp zmian miazgi. Wodorek wapnia zostaje zaaplikowany na blisko 10 – 12 dni. W dalszym etapie stosuje się mechaniczne i chemiczne opracowanie zęba, które przewiduje całkowite usunięcie zainfekowanej tkanki, nawet z najgłębszych miejsc jamy zęba. Po wyłuszczeniu masy zgorzelinowej, lekarz oczyszcza ubytek zęba z drobnoustrojów i osusza miejsce pozabiegowe. Tak przygotowane kanały i komora zęba gotowe są na przyjęcie materiału wypełniającego, który zabezpieczy ząb i jednocześnie odbuduje zniszczoną procesem chorobowym koronę.

W zależności od rozległości zmian, zgorzel zęba po plombowaniu wymaga odbudowy protetycznej, która może dotyczyć nie tylko widocznej części zęba, ale również kanału korzeniowego. Domowe sposoby na zgorzel zęba, jak płukanki roztworami ziołowymi, mogą stanowić uzupełnienie terapii stomatologicznej lub stanowić środek doraźnej pomocy w przypadku nasilenia się dolegliwości bólowych.