Mioterapia w stomatologii dziecięcej – przebieg, efekty, wskazania
Mioterapia to gimnastyka mięśni stosowana dla zharmonizowania działania odpowiednich grup mięśniowych. W stomatologii mioterapia oznacza ćwiczenia mięśni mimicznych i narządu żucia, których zadaniem jest leczenie lub profilaktyka wad zgryzu. Metoda korzystnie wpływa też na układ stomatognatyczny.
Mioterapia stomatologiczna prowadzona jest pod opieką ortodonty. Lekarz opracowuje indywidualny zestaw ćwiczeń, które pacjent wykonuje w domu regularnie kilka razy w ciągu dnia o tych samych porach przed lustrem. Zlecone bloki terapeutyczne podlegają cyklicznym ocenom i ewaluacji.
Mioterapia w stomatologii – przebieg terapii, wskazania
Mioterapia to gimnastyka ruchowa odpowiednich grup mięśniowych, której celem jest zharmonizowanie ich działania poprzez zwiększenie siły i napięcia słabego gorsetu mięśniowego oraz rozluźnienie hipertonicznych zespołów i tkanek kurczliwych. Natomiast mioterapia w stomatologii oznacza zespół precyzyjnie i indywidualnie dobranych ćwiczeń fizycznych mięśni układu stomatognatycznego, czyli struktur i narządów znajdujących się w obrębie jamy ustnej i twarzoczaszki, stanowiących funkcjonalną całość w procesie pobierania i rozdrabniania pokarmów, artykulacji dźwięków, oddychania i wyrażania emocji.
Mioterapia stomatologiczna to nie tylko jedna z metod leczenia, ale też sposób na zapobieganie różnorodnym wadom zgryzu u dzieci i młodzieży. W przebiegu gimnastyki dochodzi do szeregu zmian morfologicznych w obrębie zarówno włókien mięśniowych, które optymalizują swoją sprawność, jak i stawów skroniowo – żuchwowych, poprawiając ich motorykę oraz wytrzymałość. Trening mięśni mimicznych oraz narządu żucia stosowany jest także w przebiegu leczenia ortodontycznego z wykorzystaniem aparatu na zęby, jako jego uzupełnienie i jednocześnie profilaktyka możliwości wystąpienia nabytych nieprawidłowości. Wskazaniem do mioterapii stomatologicznej jest dodatni wynik testu czynnościowego. Badanie polega na wykonaniu przez pacjenta celowego ruchu, poprawiającego rysy twarzy, doprowadzając do położenia żuchwy w stosunku do szczęki w układzie zgodnym z normą dotyczącą trzech płaszczyzn: strzałkowej, horyzontalnej i oczodołowej.
Ćwiczenia w mioterapii
Ćwiczenia w mioterapii dzielą się na dwie kategorie: ćwiczenia bierne, czyli wykonywane bez aktywnego udziału pacjenta, jak masaż czy stosowanie przyborów ortodontycznych, np. procy bródkowa, a także ćwiczenia czynne, czyli wykonywane z pełnym zaangażowaniem pacjenta, jak np.:
- ćwiczenia izometryczne, tzn. zwiększające napięcie mięśni bez zmiany ich długości, m.in. gwizdanie;
- ćwiczenia wspomagane, w których dziecko samodzielnie próbuje wykonać ruch, ale potrzebuje pomocy drugiej osoby, m.in. cofanie żuchwy;
- ćwiczenia wolne, czyli gimnastyka bez pomocy, tak jak w ćwiczeniu Rogersa;
- ćwiczenia oporowe, polegające na pokonaniu oporu stawianego własną ręką.
Mioterapię bierną można stosować już w okresie niemowlęcym, również podczas snu układając głowę dziecka w odpowiedniej pozycji. Z kolei ćwiczenia czynne poleca się wdrażać od 4 r. ż. Dobór elementów gimnastyki leczniczej uzależniony jest przede wszystkim od stopnia rozwoju i charakteru wady zgryzu, natomiast w zestawie ćwiczeń profilaktycznych warto uwzględnić trening na kilka dysfunkcji jednocześnie, aby zoptymalizować pracę możliwie dużej części grup mięśniowych. Do mioterapii stomatologicznej warto zachęcić szczególnie dzieci, u których obserwuje się czynnościowe zaburzenia, stwarzające ryzyko rozwinięcia się dysfunkcji w przyszłości, jak np. nawykowe oddychanie przez usta, ssanie kciuka czy nawykowe nagryzanie śluzówki policzka. W przerwie od ćwiczeń poleca się zwrócić uwagę na sposób żucia pokarmu. Dobrze, aby dziecko wykonywało tę czynność dokładnie, powoli i dość silnie. Taki mechanizm nie tylko usprawnia miejscowy przebieg krwi, ale również korzystnie wpływa na siłę mięśni i rozwój kośćca, zapobiegając stłoczeniom zębów stałych. Mioterapia ustalana jest przez ortodontę i powinna być wykonywana systematycznie, najlepiej przed lustrem w obecności rodziców dla kontroli prawidłowej metodyki ćwiczeń. Optymalny schemat to 2 – 3 ćwiczenia po 10 – 15 powtórzeń 3 razy dziennie. Zlecone bloki terapeutyczne podlegają cyklicznej ocenie lekarskiej i ewaluacji.
Efekty terapii
Mioterapia w stomatologii nie tylko harmonizuje działanie określonych grup mięśniowych okolicy twarzoczaszki i narządu życia zapobiegając powstawaniu wad zgryzu, ale również znalazła zastosowanie w profilaktyce bruksizmu, czyli skłonności do zaciskania zębów i zgrzytania nimi, występującej przeważnie w nocy, wywołanej nieprawidłową aktywnością mięśni przeznaczonych do żucia. Mioterapia może być też traktowana jako narzędzie do utrwalania rezultatów leczenia ortodontycznego, ale także usprawniania aparatu mowy i żucia po urazach czy operacjach chirurgicznych twarzoczaszki i zapobiegania powikłaniom wynikających z braku ruchu.
