Co to jest kamień nazębny?
Kamień nazębny to przede wszystkim płytka nazębna (bakterie) i resztki pokarmowe, które uległy uwapnieniu. Ma on najczęściej bladożółty, żółty i brązowy – u palaczy nawet czarny kolor. Najczęściej osadza się na zębach dolnych od strony języka, gdzie jest największy przepływ śliny w jamie ustnej. Rozpoczyna się po kilkudziesięciu godzinach od ostatniego czyszczenia zębów. W chwili kiedy zaczął się utwardzać, nie jest już do samodzielnego usunięcia przez pacjenta, konieczna jest w takim przypadku wizyta higienizacyjna. Drugim rodzajem często spotykanego złogu na zębach jest osad po kawie, herbacie, papierosach lub innych barwiących pokarmach.
Jak się uchronić przed kamieniem nazębnym?
- Czyścić zęby szczoteczką po każdym posiłku przez minimum 2 minuty.
- Następnie oczyścić przestrzenie międzyzębowe dobrze nawoskowaną nitką z fluorem.
- Na koniec można przepłukać specjalnym płynem ograniczającym powstawanie kamienia nazębnego.
Warto o to zadbać, gdyż pozostawienie kamienia nazębnego powoduje w krótkim czasie zapalenie dziąseł i przyzębia – dziąsła krwawią, są obrzmiałe, zęby tracą swoje umocowanie w kości, obnażają się ich korzenie, ostatecznie zaczynają się chwiać – po czym wypadają.
Co robić, jeśli kamień już powstał?
Przede wszystkim odwiedzić higienistkę stomatologiczną. Usunięcie kamienia nazębnego przy pomocy ultradźwięków to tzw. skaling. Zazwyczaj jest on całkowicie bezbolesny dla pacjenta, czasem jednak odsłonięte szyjki zębów są wrażliwe na drgania skalera, dzięki którym kamień odpryskuje. Możliwe jest wówczas podanie pacjentowi znieczulenia. Ze względu na zastosowanie ultradźwięków skaling jest przeciwwskazany u pacjentów z rozrusznikiem serca – istnieje obawa, iż skaler mógłby zakłócić jego pracę. Nie powinno się również wykonywać skalingu ultradźwiękami w pierwszych i ostatnich miesiącach ciąży. W tych przypadkach złogi usuwa się narzędziami ręcznymi.
Kiedy dziąsła są już wolne od osadów, a zęby się chwieją (rozchwianie zębów nie występuje u każdej osoby z kamieniem nazębnym), to konieczny jest tzw. kiretaż. Jest to zabieg wykonywany w znieczuleniu. Polega na oczyszczeniu powierzchni korzenia pod dziąsłem. Po kilku takich zabiegach i nienagannej higienie dziąsła się wzmacniają, a zęby przestają się chwiać. Czasem wzmacnia się je poprzez szynowanie zębów włóknem szklanym, czyli poprzez połączenie ze sobą zębów sąsiednich na stałe. Po dobrym oczyszczeniu zębów ze złogów można wykonać ich piaskowanie, które dzięki silnemu strumieniowi specjalnego, drobnoziarnistego piasku wygładza oczyszczoną powierzchnię, nierzadko przywraca zębom ich naturalny kolor – nie jest jednak tak skuteczne jak wybielanie zębów.
Jak często należy usuwać kamień nazębny?
Zależy to od szybkości powstawania kamienia nazębnego – najczęściej co 6 miesięcy. Osoby palące, spożywające duże ilości kawy lub herbaty mogą wymagać skalingu raz na trzy miesiące.
Konieczność usunięcia kamienia nazębnego lub jego brak najszybciej stwierdzi lekarz stomatolog lub higienistka, wszelkie wątpliwości warto z nimi skonsultować. Rozwiązaniem idealnym są rutynowe przeglądy stomatologiczne co pół roku, na których lekarz stomatolog potwierdzi lub wykluczy obecność kamienia nazębnego. Jest to szczególnie istotne z uwagi na fakt, że kamień poddziąsłowy jest niewidoczny, a znacznie bardziej groźny niż naddziąsłowy.
Jakie powikłania są związane z długotrwałym zaleganiem kamienia nazębnego?
Długotrwałe zaleganie kamienia nazębnego skutkuje zapaleniem dziąseł oraz, co jest znacznie bardziej poważne, zapaleniem tkanek przyzębia. To ostatnie, potocznie znane jako paradontoza, doprowadza do obniżenia się kości i odsłonięcia korzeni zębów. W zaawansowanym zapaleniu przyzębia (paradontozie) zęby ulegają rozchwianiu. W skrajnym przypadku może dojść do utraty zębów. Pod kamieniem nazębnym łatwiej dochodzi również do demineralizacji szkliwa i zmian próchnicowych.
