Dlaczego moje dziąsła krwawią?
Krwawienie dziąseł jest najczęstszym objawem zapalenia dziąseł i przyzębia, spowodowanego w 90% złogami kamienia nad i poddziąsłowego. Pacjenci często nie pamiętają o zabiegu profesjonalnego czyszczenia zębów, które u osób z prawidłową higieną powinno być wykonywane planowo raz do roku. Dlatego też pacjentom naszej kliniki przypominamy o terminie kolejnej wizyty kontrolnej, na której również wykonujemy niezbędne zabiegi profilaktyczne czy udzielamy instruktażu prawidłowej higieny jamy ustnej. W przypadku bardziej złożonych problemów związanych z dziąsłami i przyzębiem, naszym pacjentom proponujemy kompleksowe, starannie zaplanowane leczenie wielospecjalistyczne, tak aby osiągnięty został najlepszy efekt terapeutyczny i estetyczny, a kolejne wizyty w gabinecie ograniczały się jedynie do wizyt kontrolnych i higienizacyjnych.
Co to jest zapalenie dziąseł (gingivitis) i jakie są przyczyny?
Zapalenie dziąseł to najwcześniejszy i najłatwiejszy w leczeniu etap choroby przyzębia. Stany zapalne dziąseł występują u 98% populacji, włączając w tę statystykę również dzieci. Bezpośrednią przyczyną są bakterie płytki nazębnej, która stale tworzy się na zębach i dziąsłach. Nieusuwana płytka nazębna jest źródłem toksyn, bezpośrednio odpowiedzialnych za proces zapalny. Dokładne badania wykazały, że u wszystkich uprzednio zdrowych osób, które zaniechają szczotkowania zębów na okres 1-2 tygodni, rozwija się zapalenie dziąseł. Objawy zapalenia dziąsła stwierdza się już po 3-4 dniach działania płytki. Uszkodzenia na tym wczesnym etapie choroby przyzębia są jeszcze odwracalne, gdyż tkanka kostna i łączna, które podtrzymują zęby w miejscu nie są jeszcze zajęte procesem chorobowym.
Do zapalenia dziąseł mogą predysponować niektóre leki, jak również choroby ogólne (tzw. układowe), np. choroby krwi, przewodu pokarmowego, zaburzenia hormonalne, cukrzyca czy AIDS. Dlatego po ustąpieniu objawów zapalenia, wykonuje się czasami różne badania dodatkowe, w celu wykluczenia innych chorób. Również w okresie ciąży mogą wystąpić okresowe objawy zapalenia dziąseł, które ustępują samoistnie po porodzie.
Zapalenie dziąseł może dotyczyć brodawki lub brzegu dziąsła, jednego lub wielu zębów. Nieleczone może jednak przerodzić się w zapalenie przyzębia i spowodować trwałe uszkodzenie kości utrzymującej zęby, czego objawem jest ich zwiększona ruchomość. Należy pamiętać, że zdrowe zęby to nie tylko brak próchnicy, ale również zdrowe dziąsła, tkanka łączna i kość, które je otaczają. W bardzo zaawansowanej postaci choroby przyzębia dochodzi do utraty zębów ze względu na brak kości, w której mogłyby się utrzymać. Są to często zęby bez próchnicy, nigdy nie leczone kanałowo.
Około 50% populacji dorosłych cierpi na zapalenie dziąseł. Jeśli twoje dziąsła krwawią to czas, aby zgłosić się do dentysty. Leczenie na wczesnym etapie jest prostsze i tańsze, gdyż wymaga najczęściej jedynie poprawy higieny pacjenta. Odbywa się to dwuetapowo, poprzez profesjonalne czyszczenie zębów w gabinecie stomatologicznym, a następnie instruktaż higieny jamy ustnej.
Po czym poznać chorobę dziąseł?
Typowymi objawami zapalenia dziąseł/przyzębia jest:
- zaczerwienienie, obrzęk i bolesność uciskowa dziąseł
- krwawienie podczas szczotkowania
Do innych objawów zaliczamy:
- cofanie się dziąseł prowadzące do odsłonięcia korzenia (zęby wydają się dłuższe)
- oddzielanie się dziąseł od zębów i tworzenie patologicznych kieszonek dziąsłowych, w których może gromadzić się płytka nazębna oraz resztki jedzenia
- u niektórych osób może wystąpić nieprzyjemny oddech lub uczucie nieprzyjemnego smaku
W gabinecie stomatologicznym stany zapalne diagnozuje się na podstawie objawów klinicznych oraz badania tzw. sondowania, w celu określenia jego zasięgu i zaawansowania. Sprawdza się głębokość kieszonek oraz czy występujące krwawienie.
Jak leczy się chorobę dziąseł?
Leczenie zapalenia dziąseł jest jednocześnie zapobieganiem zapaleniom przyzębia. Polega ono na usunięciu złogów nazębnych i wdrożeniu pacjenta do wykonywania prawidłowych zabiegów higienicznych. Dowiedziono, że rygorystyczne usuwanie nalotów nazębnych zupełnie eliminuje zapalenia dziąseł i zapobiega ich powstawaniu. W czasie występującego zapalenia konieczne jest częstsze niż normalnie wykonywanie zabiegów higienicznych w jamie ustnej.
Na leczenie zapalenia dziąseł składa sie również profesjonalne oczyszczenie zębów przez dentystę z kamienia nazębnego zarówno naddziąsłowego, jak i poddziąsłowego. Jeżeli stan pacjenta jest poważniejszy, można wykonać wygładzanie korzeni, które eliminuje nieregularności korzeni zęba zmniejszając ryzyko gromadzenia się w tym miejscu płytki nazębnej.
W leczeniu zapalenia dziąseł stosuje się z powodzeniem środki chemiczne o działaniu bakteriobójczym, charakteryzujące się przedłużonym działaniem. Mają one obecnie najszersze zastosowanie w domowym pielęgnowaniu jamy ustnej. Przylegają do błony śluzowej i zębów skąd są stopniowo uwalniane. Należą do nich środki antyseptyczne zabijające bakterie poprzez kontakt bezpośredni, np. Chlorheksydyna czy środki utleniające (najczęściej stosowanym środkiem utleniającym jest 0,3-0,5% roztwór wody utlenionej) 2 x dziennie przez 3 miesiące.
Co to jest chroniczne zapalenie przyzębia?
Zapalenie przyzębia rozwija się na bazie długo tolerowanego i nieleczonego zapalenia dziąseł. Z upływem czasu osady bakteryjne ulegają nasyceniu związkami mineralnymi zawartymi w ślinie i tworzą tzw. kamień nazębny. Kamień ściśle przylega do powierzchni korzeni zębów i rozrasta się nawet głęboko poniżej linii dziąseł. Ważne jest to, że „domowymi sposobami” nie można się go już pozbyć. Profesjonalne usunięcie kamienia (zwane skalingiem), jest najczęściej wykonywanym i podstawowym zabiegiem w periodontologii. Wokół kamienia nazębnego tworzą się kieszenie dziąsłowe, zanika kość i ozębna (system mikroskopijnych włókien utrzymujących zęby). Zęby tracą oparcie i zaczynają się chwiać. Zwiększona ruchomość występuje jednak w stosunkowo zaawansowanym stadium choroby i powinno stać się dla nas sygnałem ostrzegawczym przed groźbą utraty zębów. Choroba ma charakter przewlekły i często trwa latami.
Osoby, które zgłaszają się po poradę do stomatologa, gdyż zauważyły ruszający się od miesiąca ząb, w rzeczywistości chorują na zapalenie przyzębia już kilka lat. W leczeniu zapalenia przyzębia, oprócz wymienionego już skalingu, stosuje się kiretaże, czasem zabiegi odtwórcze lub szynowanie rozchwianyh zębów. Umiarkowana, wolno rozwijająca się postać zapalenia przyzębia dotyka około 30% społeczeństwa.
Po czym poznać chorobę dziąseł?
Najczęstsze objawy chorób przyzębia to:
- krwawienie z dziąseł – jest to podstawowy, najważniejszy objaw choroby,
- obrzęki dziąseł,
- ból dziąseł,
- obnażanie korzeni (odsłanianie szyjek zębowych),
- rozchwianie zębów,
- ropnie przyzębia.
Proszę pamiętać: dziąsła zdrowe nigdy nie krwawią!
Oprócz dziąsła, zmiany chorobowe zajmują kość i więzadła zęba. Kość ulega powolnemu zanikowi. Powstają głębokie kieszonki przyzębne, w których zalegające resztki pokarmowe, bakterie, itp., powodują stan zapalny przyzębia, który doprowadza do obniżenia się dziąsła i odsłaniania korzeni zębów. Na brzegu dziąsła w okolicy niektórych zębów mogą powstać bolesne, nawracające ropnie. Zęby zaczynają się chwiać, tracą prawidłowe umocowanie w kości i mogą wypadać.
Zapalenie przyzębia u palaczy?
Uwaga palacze: nikotyna zwęża naczynia krwionośne, co powoduje brak występowania krwawienia, a więc utrudnia szybkie wykrycie choroby przyzębia!
Proces chorobowy dziąsła i kości może przebiegać bez przykrych odczuć. Dziąsło nie boli i nie krwawi, jest prawidłowo zabarwione. Jedynym niepokojącym objawem jest odsłanianie się korzeni zębów z powodu powolnego zaniku kości i dziąsła oraz bolesność szyjek zębowych.
Jak rozwija się choroba przyzębia?
Proces chorobowy dziąsła i kości może przebiegać z krwawieniem z dziąseł lub bez żadnych przykrych odczuć. Dziąsło nie boli i nie krwawi, jest prawidłowo zabarwione. Jedynym niepokojącym objawem jest odsłanianie się korzeni zębów z powodu powolnego zaniku kości i dziąsła oraz bolesność szyjek zębowych.
W tym przypadku obecne są już patologiczne kieszonki dziąsłowe (4-5 mm), powstające na skutek przesuwania się głębiej, wzdłuż korzenia, przyczepu łącznotkankowego położonego normalnie na dnie szczeliny dziąsłowej. Występuje też utrata kości wyrostka zębodołowego. Uszkodzenie kości jest ograniczone do zasięgu działania poddziąsłowej flory bakteryjnej.
W tym miejscu, gdzie grubość tkanki kostnej jest mniejsza, dochodzi do poziomego zaniku kości, gdyż kość niszczona jest na całej grubości. Tam, gdzie kość jest grubsza, do zaniku dochodzi w części sąsiadującej ze złogami bakteryjnymi. Powstają zaniki pionowe, czyli kieszonki kostne.
Jakie są przyczyny zapalenia przyzębia?
Bakteryjną płytkę nazębną uważa się za najważniejszy, miejscowy czynnik zapaleniotwórczy. Przy zaniedbaniu higieny jamy ustnej dochodzi do zwiększenia ilości płytki i zmian w jej składzie bakteryjnym. Płytka bakteryjna rozprzestrzenia się w głąb szczeliny dziąsłowej, dzięki niektórym bakteriom, które przezwyciężają mechanizmy obronne ustroju i są w stanie przeżyć w środowisku o mniejszej ilości tlenu.
Powstaje poddziąsłowa płytka bakteryjna. Bakterie wchodzące w jej skład są doskonale przystosowane do warunków tam panujących, stan zapalny może zatem trwać latami. Są to w większości bakterie beztlenowe, a wiele bakterii związanych z chorobami przyzębia nie rozkłada cukrów, jak w przypadku próchnicy, tylko białka. Powoduje to lekko alkaliczny odczyn w kieszonce. W takich warunkach wzmaga się rozwój chorobotwórczych drobnoustrojów i ich aktywność enzymatyczna. Enzymy i toksyny bakterii uruchamiają mechanizmy obronne ustroju, a reakcje te i powstające w ich wyniku produkty mogą prowadzić do uszkodzenia okolicznych tkanek.
W chorobach przyzębia najważniejszym czynnikiem etiologicznym jest nieodpowiednia higiena jamy ustnej. Jednak bywa i tak, że szybki rozwój choroby przyzębia może być związany z innymi czynnikami. Mogą to być:
- awitaminoza
- stres
- palenie tytoniu
- nadmierne spożycie alkoholu
- bruksizm, czyli nawykowe zgrzytanie zębami
- zaburzenia hormonalne
- zaburzenia ogólnoustrojowe tj. cukrzyca
- nieprawidłowa dieta
- liczne nieprawidłowe uzupełnienia protetyczne
- zaburzenia wydzielanie śliny
Jak sobie radzić z agresywnie przebiegającym zapaleniem przyzębia?
Ta ciężka, szybko postępująca postać zapalenia przyzębia (nazywana potocznie parodontozą) występuje u około 10% populacji. Wymaga intensywnego, kompleksowego leczenia specjalistycznego. Zdarza się, że występuje bez charakterystycznych objawów zapalenia, takich jak krwawienie, czy opuchnięcie dziąseł. Uwagę pacjenta zwraca rozchwianie zębów lub szybki zanik dziąsła i odsłanianie się korzeni. We wczesnym wykryciu choroby pomaga okresowo wykonywane rentgenowskie zdjęcie panoramiczne. W leczeniu niezbędne jest, oprócz standardowych zabiegów oczyszczających, zastosowanie antybiotykoterapii i zabiegów odtwórczych.
Czy w periodontologii potrzebne są zdjęcia rentgenowskie?
Zdjęcia rentgenowskie są bardzo ważnym sposobem diagnozowania i obserwacji postępów choroby przyzębia oraz efektu zastosowanej terapii. Obserwujemy dzięki nim stan kości, możemy wykryć obecność kamienia poddziąsłowego albo nawisających wypełnień. Zdjęcia pozwalają na rozróżnienie poszczególnych schorzeń przyzębia, co jest szczególnie ważne u osób z agresywnymi postaciami zapalenia przyzębia.
