Co to jest bruksizm?
Bruksizm to zaburzenie funkcjonowania układu ruchu narządu żucia polegające na nieświadomym zaciskaniu lub zgrzytaniu zębami, któremu często towarzyszy również uporczywe chrapanie. Niewielu z nas zdaje sobie sprawę, że mięśnie narządu żucia, podobnie jak mięśnie mimiczne, biorą czynny udział w procesach emocjonalnych. Są bardzo obciążane w wyniku działania stresu czy na skutek tłumionej agresji. Organizm kumuluje negatywne emocje i wyładowuje je nie drogą naturalną, a w postaci czynności zastępczych, tzw. parafunkcjonalnych.
Parafunkcje i dysfunkcje narządu żucia
Parafunkcje – czyli szkodliwe nawyki, które powtarzają się często – są niecelowe, a człowiek wykonuje je przeważnie nieświadomie. Najczęściej występują:
- obgryzanie paznokci
- obgryzanie skórek wokół paznokci
- ssanie palca lub warg
- nawykowe nagryzanie przedmiotów (np. ołówka)
- długotrwałe żucie gumy (ponad zalecane 15 minut)
- zgrzytanie zębami
Parafunkcje pomagają rozładować tylko na chwilę skumulowany stres. Długotrwałe sytuacje stresowe wyzwalają nie tylko większe napięcie emocjonalne, ale i wzmagają aktywność i napinają również mięśnie. Przewlekły wzrost napięcia mięśni narządu żucia wywołuje bóle głowy, które lokalizują się najczęściej w okolicach skroni, czoła oraz z tyłu głowy. Często występują dodatkowo bóle okolic twarzy i szyi oraz stawu skroniowo-żuchwowego.
Diagnostyka stawu skroniowo-żuchwowego w Nova Estetica – sprawdź, co możemy Ci zaoferować:
- obszerny wywiad z Pacjentem
- zdjęcia cyfrowe zgodnie z protokołem diagnostycznym
- badanie palpacyjne stawu skroniowo-żuchwowego
- badanie Leaf Gauge, czyli specjalnym narzędziem diagnostycznym, stosowanym do ustalenia relacji centralnej (odnalezienia u Pacjenta położenia żuchwy w pozycji referencyjnej dla optymalnego funkcjonowania stawu ssż)
- plan/kosztorys leczenia
Jakie są objawy bruksizmu?
Najczęściej występujące to zgrzytanie zębami, które odbywa się najczęściej w trakcie snu i towarzyszy wielu osobom. W rezultacie prowadzi do starcia zębów, uszkodzenia wypełnień znajdujących się w jamie ustnej, może doprowadzić do znacznych uszkodzeń całego narządu żucia łącznie z urazami w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego.
Pacjenci, którym dolega bruksizm często zgłaszają, iż nawet po długim śnie nie czują się wypoczęci, a wręcz odwrotnie – są zmęczeni i najczęściej źle sypiają. Pojawiają się u nich dodatkowe dolegliwości bólowe w okolicach stawu skroniowo-żuchwowego – ból ucha i głowy. Mają silnie napięte mięśnie twarzy – w szczególności żwaczy. Zniszczeniu ulegają również zęby, które ścierają się i skracają. Do innych objawów bruksizmu zaliczamy:
- Objawy ze strony jamy ustnej:
- ścieranie zębów (dostrzegalne przez pacjenta lub widoczne w badaniu stomatologicznym)
- zmiany w śluzówce policzków i języka w linii zgryzu
- zaniki przyzębia (odsłanianie się korzeni zębów)
- częste krwawienie dziąseł przy myciu zębów
- Objawy ogólnoustrojowe:
- bóle głowy
- bóle karku i pleców
- bóle ucha i zaburzenia słuchu
- zaburzenia pracy gruczołów ślinowych
- Objawy ze strony mięśni twarzy i obręczy barkowej:
- przerost mięśni twarzy żwacza i skroniowego (tzw. „twarz kwadratowa”)
- bolesność w okolicy skroni
- wzrost napięcia mięśni obręczy barkowej
- bóle barku i ręki
Jakie są przyczyny występowania bruksizmu?
Mimo rozwoju medycyny, nikt do tej pory nie ustalił jednoznacznie przyczyn występowania bruksizmu. Naukowcy, specjaliści medyczni oraz psycholodzy uważają, że na występowanie bruksizmu może mieć wpływ szereg czynników:
- stres (najczęstsza przyczyna)
- bolesność w okolicy skroni
- wady zgryzu i jamy ustnej
- źle wyprofilowane uzupełnienia ubytków
- nieprawidłowe/źle dostosowane kształty mostów, koron czy protez
- dziedziczenie choroby (wrodzona predyspozycja)
- nieprawidłowości w działaniu ośrodków korowych i podkorowych mózgu
- odpowiedzialnych i regulujących ruchy żuchwy
- zakażenia pasożytnicze
- wszelkiego rodzaju fobie
Skutki zgrzytania zębami
- bóle głowy, karku, mięśni żucia i stawu skroniowo-żuchwowego
- uszkodzenia wypełnień i uzupełnień protetycznych
- zwiększona ruchomość zębów
- ubytki powstające bezpośrednio przy dziąsłach
- złamania i pęknięcia szkliwa
- patologiczne starcie zębów – niszczenie szkliwa, w ekstremalnych przypadkach miazgi zębów
- nadwrażliwość zębów na zimne i słodkie pokarmy
- szczękościsk i trudności z rozwieraniem ust
- pieczenie języka
- przygryzanie błony śluzowej policzków
- zwiększone napięcie mięśni żwaczy i ich przerost
Czy da się wyleczyć bruksizm?
Wysoką skuteczność leczenia bruksizmu ma noszenie szyny relaksacyjnej. Jest to nakładka elastyczna na dolny bądź górny łuk zębowy, która podnosi zwarcie, poprawiając kontakt między szczęką i żuchwą. Doskonale chroni również zęby przed dalszym ścieraniem. Noszenie szyny relaksacyjnej dzięki relaksacji mięśni gardła ogranicza dodatkowo chrapanie. Najlepszej jakości są szyny indywidualnie wykonane przez lekarza stomatologa na podstawie wycisku pobranego od Pacjenta.
W niektórych przypadkach pomaga leczenie stomatologiczne w postaci właściwej odbudowy zębów lub jej korekty, usunięcie ósemek czy zlikwidowanie problemów z dziąsłami poprzez odpowiednią higienę i leczenie u periodontologa.
Leczenie bruksizmu wspomaga fizjoterapia u doświadczonego specjalisty. Zapytaj swojego stomatologa, jakie ćwiczenia relaksacyjne mogą zmniejszyć Twoje dolegliwości.
