Dlaczego warto nosić aparat ortodontyczny?
Noszenie aparatu jest główną częścią procesu leczenia ortodontycznego. Jego efekt, czyli poprawa funkcji i całkowite wyleczenie z wady zgryzu, umożliwia zachowanie w zdrowiu zębów, przyzębia, stawów skroniowo-żuchwowych, jak również dobrego samopoczucia (komfortu jamy ustnej) przez wiele lat. Pomaga też w niwelowaniu niektórych wad wymowy, służy poprawie estetyki, o którą dbamy zawsze. Fakt posiadania aparatu na zębach świadczy o naszej dbałości zarówno o zdrowie jak i wygląd.
Jakie są rodzaje aparatów ortodontycznych?
Obecnie dostępnych jest bardzo wiele rodzajów aparatów ortodontycznych, ale dzielą się na dwa główne typy: ruchome i stałe. Typ zastosowanego aparatu ortodontycznego zależy od rodzaju wady, wieku pacjenta, higieny jamy ustnej.
Clear Aligner
To najnowocześniejszy aparat ruchomy. Zaskoczy Państwa nie tylko nietypowym wyglądem, ale i niezwykłą użytecznością. Właściwie niewidoczne w jamie ustnej nakładki można zdejmować na czas posiłków czy spotkań, co sprzyja utrzymaniu prawidłowej higieny. Wizyty kontrolne odbywają się u ortodonty co 3 tygodnie, podczas których pacjent otrzymuje komplet 3 nakładek na jeden łuk zębowy, o zróżnicowanej sile oddziaływania.
Ten rodzaj aparatu zwalcza wiele (niestety nie wszystkie) wad zgryzu. Całkowity czas leczenia i jego koszt można oszacować jedynie podczas konsultacji ortodontycznej.
Aparaty ruchome
Są samodzielnie wkładane i wyjmowane przez pacjenta. W zależności od rodzaju wady zgryzu stosowane są różne rodzaje aparatów. Aparat jest zbudowany z akrylowej płytki (kolor wybiera Pacjent), drucianych klamer dopasowanych kształtem do zębów oraz elementów będących źródłem siły działającej na zęby (śruby, sprężyny, wyciągi). Najczęściej jest on stosowany u dzieci między 6 a 12 rokiem życia, czyli przed zakończeniem wymiany zębów mlecznych na stałe. Czas leczenia i jego skuteczność jest uzależniona od rodzaju wady zgryzu, wieku Pacjenta oraz jego współpracy z lekarzem (co jest niezwykle ważne). Możliwości aparatu ruchomego są jednak dość ograniczone. Dzięki ich zastosowaniu można korygować nadmierne wychylenie lub przechylenie zębów, rozszerzać łuki zębowe, pobudzać wzrost kości. Przesuwanie zębów nie jest już takie proste – w takim przypadku należy posłużyć się aparatem stałym.
Do przygotowania aparatu ruchomego lekarz musi pobrać wycisk, który wysyłany jest do pracowni ortodontycznej – w niej technik przygotowuje aparat indywidualnie dobrany do zębów pacjenta. Zaleca się, aby dziecko przed tego typu wizytą było na czczo przez 2 godziny ze względu na odruch wymiotny, jaki może się pojawić w trakcie pobierania wycisku zębowego.
Zalecenia dotyczące aparatu ruchomego:
- Aparat należy nosić ściśle wg zaleceń ortodonty, średni czas użytkowania dobowego powinien wynosić około 16 h.
- Aparat należy zdejmować do jedzenia, mycia zębów oraz wszelkiego rodzaju aktywności fizycznych typu zajęcia w-f.
- Aparat należy rozkręcać zgodnie zaleceniami lekarza. Jeśli dziecko nie może nosić przez jakiś czas aparatu, nie należy go samodzielnie rozkręcać. Po takiej dłuższej przerwie może nawet zaistnieć potrzeba skręcenia aparatu, tj. obrotu przeciwnie do strzałki.
- Nie wolno wykonywać we własnym zakresie żadnych napraw aparatu.
- Aparat należy myć szczotką do zębów i pastą. W trakcie braku jego użytkowania wskazane jest przechowywać aparat w specjalnym pudełku z otworami wentylacyjnymi, które co kilka dni powinniśmy umyć wodą z mydłem.
- Wizyty kontrolne dziecka z aparatem ruchomym powinny odbywać się co 2 miesiące.
Tylko sumienne przestrzeganie zaleceń lekarza pozwala na osiągnięcie satysfakcjonujących efektów terapii.
Aparaty stałe
Aparat stały składa się z zamków przyklejonych do przedniej powierzchni każdego zęba. Zamki mogą być wykonane z metalu, porcelany lub kryształu – w zależności od wymagań estetycznych pacjenta. Zamki aparatu stałego pozwalają na generowanie siły blisko środka oporu zęba, co w przeciwieństwie do aparatów ruchomych pozwala na uzyskanie każdego zamierzonego ruchu zęba.
Zalecenia dotyczące aparatu stałego:Użytkowanie aparatów stałych wiąże się ze zwiększonym odkładaniem płytki nazębnej czy resztek pokarmowych, a to sprzyja powstawaniu ubytków próchnicowych. Z tego powodu w trakcie noszenia aparatu należy zachować perfekcyjną higienę jamy ustnej. Niezbędne są dodatkowe akcesoria w postaci wyciorków, nitki i szczoteczki ortodontycznej czy płynu do płukania ust. Wizyty kontrolne z tego rodzaju aparatem powinny odbywać się co 4-6 tygodni. Nie wolno wykonywać we własnym zakresie żadnych napraw aparatu.
Czy noszenie aparatu stałego (i ruchomego) boli?
Próg bólu i zjawiska zachodzące podczas leczenia są sprawą bardzo indywidualną, jednych boli bardziej, innych mniej lub wcale. Bolesne mogą być pierwsze 2-3 dni po wizycie, można wtedy zażyć zalecony przez lekarza środek przeciwbólowy. Występowanie bólu po wizycie jest zjawiskiem normalnym, świadczy o postępującej korekcie ustawienia zębów. Jeśli ból nie występuje to wcale nie znaczy, że taka korekta nie zachodzi, jest po prostu dla danego pacjenta bezbolesna. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy kontaktować się z lekarzem prowadzącym.
W przypadku aparatu ruchomego sytuacja jest analogiczna, ewentualny ból ustępuje jednak po jego wyjęciu.
Czego nie można jeść podczas noszenia aparatu?
Niewskazane są produkty twarde (np. twarde owoce i warzywa – jabłka, gruszki, marchewka itp.; suchary, twarde pieczywo, twarde słodycze, orzechy) – warto je przed spożyciem pokroić na kawałki; ciągnące i oklejające zęby (np. toffi, słodkie batony) oraz produkty próchnicotwórcze (dosładzane soki owocowe, słodkie napoje gazowane, słodycze itp.). Nie zaleca się żucia gumy podczas noszenia aparatu.
