Przodozgryz to wada zgryzu, która nie tylko stanowi defekt kosmetyczny, ale wpływa na jakość funkcjonowania aparatu mowy i żucia. Wysunięcie żuchwy do przodu względem brody może mieć wiele przyczyn. Bez względu na etiologię zmiana wymaga leczenia, m.in. o charakterze ortodontycznym.
Leczenie przodozgryzu uwarunkowane jest przede wszystkim rodzajem i stopniem zaawansowania zmiany. U dzieci celem kuracji jest zatrzymanie niewłaściwego wzrostu żuchwy z jednoczesnym pobudzeniem wzrostu kości szczęki, z kolei u dorosłych pracuje się nad przywróceniem optymalnego ustawienia zębów.
Czym jest przodozgryz i jak go rozpoznać?
Przodozgryz to rodzaj wady zgryzu, w której przebiegu dochodzi do zaburzenia ustawienia łuków zębowych względem siebie, tzn. wysunięcia kości żuchwy nad kości szczęki. W efekcie pojawia się nagryz poziomy. Nieprawidłowość manifestuje się przez mimowolne wypchnięcie dolnej wargi w stosunku do górnej oraz wygładzenie lub całkowity zaniki bruzdy wargowo-bródkowej. Ponadto obserwuje się inne zaburzenia proporcji i równowagi anatomicznej twarzy. Obszar poniżej czubka nosa jest wydłużony, broda dominuje w ogólnym odbiorze twarzy, a szczęka wydaje się większa niż w rzeczywistości.
Przodozgryz może przybrać różne postaci. Wśród nich wymienia się przodozgryz częściowy, w przypadku którego pojawia się nadmierny wzrost tylko odcinka przedniego żuchwy, oraz przodozgryz rzekomy, czyli zahamowanie poprzedniego wzrostu szczęki w stosunku do mózgowej części czaszki.
Przodozgryz stanowi nie tylko defekt kosmetyczny, ale powoduje również zaburzenia funkcji gryzienia, żucia, mówienia i oddychania. W zależności od etiologii wada może pojawić się zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, a rodzaj, stopień zaawansowania i wiek osoby obciążonej nieprawidłowym stosunkiem łuków zębowych względem siebie warunkują dobór metod i czas trwania leczenia.
Przeczytaj również i dowiedz się
czym jest tyłozgryz.
Przodozgryz u dziecka i dorosłego – przyczyny
Przodozgryz u małych dzieci najczęściej wynika z czynników genetycznych i środowiskowych. Na nieprawidłowe ustawienie zębów wpływają w dużym stopniu złe nawyki we wczesnym okresie rozwoju, takie jak oddychanie przez usta, ssanie języka, kciuka czy górnej wargi. Doprzedni wzrost szczęki może być spowodowany również przesadnie wysokim układaniem malucha do snu. Dochodzi wówczas do wyraźnego odgięcia głowy do przodu, czyli dotykania brodą klatki piersiowej. Taki zabieg prowokuje zachwianie równowagi napięcia mięśniowego tkanek kurczliwych, stabilizujących żuchwę i szczękę.
Przodozgryz u dziecka może powstać również wskutek przedwczesnej utraty mlecznych siekaczy. Zdarza się również, że wada występuje w efekcie przerostu migdałków podniebiennych i rozszczepu podniebienia. Ponadto nierzadko bezpośrednio wiąże się z różnymi chorobami wrodzonymi i mutacjami genetycznymi, takimi jak zespół Aperta, zespół Downa czy achondroplazja. Przodozgryz diagnozowany u osób po zakończeniu etapu wzrostu kośćca najczęściej jest wynikiem zaniechania leczenia wady w okresie dzieciństwa lub pojawienia się jej w wyniku urazu mechanicznego w wieku dorosłym, zwłaszcza gdy doszło do uszkodzenia dolnej okolicy twarzy.
Przodozgryz – leczenie
Leczenie wady najlepiej rozpocząć możliwie wcześnie, jeszcze przed okresem dojrzewania. Dokładny plan i tok leczenia ustalane są przez
lekarza ortodontę na podstawie kompleksu badań, takich jak zdjęcia RTG wykonane w różnych płaszczyznach czy odciski kompozytowe uzębienia.
Przodozgryz u dziecka może zostać wyprowadzony przy użyciu kilku metod. Jedną z nich jest
aparat ortodontyczny, jednak zanim urządzenie korygujące zostanie odpowiednio dobrane do potrzeb malucha, stosuje się szlifowanie guzków zębów, które blokują cofanie się żuchwy. W międzyczasie mały pacjent może zostać skierowany na konsultację logopedyczną i laryngologiczną, gdzie specjaliści opracują nieinwazyjną ścieżkę leczenia, uwzględniającą ćwiczenia na przodozgryz. U małych dzieci najczęściej stosuje się zdejmowany aparat na przodozgryz, a u starszaków z uzębieniem mieszanym zalecane są w razie potrzeby różnego rodzaju dodatkowe elementy hamujące niewłaściwy wzrost żuchwy, np. proce bródkowe. W okresie adolescencji zakłada się aparat stały. Ponadto zaleca się
ekstrakcję całościowo lub częściowo zatrzymanych zębów oraz zawiązków ostatnich trzonowców, aby zapobiec ewentualnym nawrotom wady zgryzu lub innym nieprawidłowościom dotyczącym ustawienia uzębienia.
Doprzedni wzrost szczęki u dorosłych wymaga wprowadzenia metod ortodontyczno-chirurgicznych, czyli zastosowania stałego aparatu, ze względu na to, że kości szczęki i żuchwy zakończyły swój wzrost i niemożliwe jest ich tymczasowe kształtowanie za pomocą ruchomego urządzenia. W niektórych trudnych sytuacjach leczenie przodozgryzu u dorosłych przewiduje także operację. Zabieg jest niezbędny zwykle wtedy, gdy wada ma podłoże genetyczne.
